Nieuw en ongezien boek 2 De nieuwe samenleving

Inhoudsopgave

Paul Hendrikus Adrianus Maria Abels, Nieuw en ongezien.
Kerk en samenleving in de classis Delft en Delfland 1572-1621. Boek 2: De nieuwe samenleving (Delft, Eburon, 1994) - 544 blz.

Inhoudsopgave

INTRODUCTIE (13)
DEEL 5: ORDE EN TUCHT
INLEIDING (15)
1. NAAR INTEGRALE BESTUDERING VAN DE TUCHT (17)
Beschrijving, (18) - Kwantificering, (20) - Sexe-specifieke patronen, (23)
2. ONTSTAAN VAN HET LASKIAANSE TUCHTMODEL (25) Eerste aanzetten van Bucer, (25) - De tuchtopvattingen van Calvijn, (26) De betekenis van A Lasco en Micron, (27) - "Diszipinisten" en "Antidisziplinisten ': (29)
3. DE TUCHTPRAKTI]K IN DELFT EN DELFLAND (32)
a. De tuchtprocedures
Rol van de classis, (33) - Avondmaal en censuur, (35) - Variaties en gradaties, (38)
b. Pijlers van de kerkelijke tucht (41)
Het attestatiesysteem, (41) - De administratie, (43) - Bronbescherming, (44) - Psychische druk, (46) - Sociale controle,(48) - Diakonie als drukmiddel, (50)
4. DE AANDACHTSVELDEN (52)
Bronnen, (52) -Methode, (54) - Schema's, (57)
I. Leertucht (58)
A. Kerkverzuim en afwezigheid bij het Heilig Avondmaal, (58) B. Bijgeloof, tovenarij en waarzeggerij, (60)
C. Contacten met andersgezinden, (61)
D. Overtreding van kerkelijke voorschriften, (66)
Il. Familietucht (68)
A. Overtreding van huwelijksvoorschriften, (69)
B. Twisten binnen de familie, (71)
C. Sexuele misdragingen, (74) III. Levenstucht (77)
A. Conflicten, (78)
B. Losbandigheid, (80)
C. Bemoeienis met maatschappelijk gedrag, (84)
IV. Zaken zonder duidelijke omschrijving 89)
5. INTENSITEIT EN KWALITEIT VAN DE TUCHT (90)
Intensiteit, (90) - Aandachtsvelden, (94) - Kwaliteit, (99) - Kerkelijke terugtocht, (103)
6. DE GECENSUREERDEN (105)
Aantallen, (105) - Geslacht, (105) - Socio-professioneel milieu, (107)
. Klassejustitie, (109)
BALANS (112)

DEEL 6: NORM EN WET
INLEIDING (115)
1. DE KERKELIJKE LOBBY (119)
Het Delftse stadsbestuur, (120) - Het Hof van Holland, (121) - Ambachtsheren, (122)
2. DEKATHOLISERING (124)
a. De openbare exercitie
Overgang, (124) - Ontreddering, (129) - Herstel, (131) - Toenemende vervolging, (133) - Reactie op de repressie, (136) - Voortgezette illegaliteit, (137) - Het platteland, (138)
b. Rooms-katholieke gewoonten en gebruiken (142)
Bedevaart naar Wilsveen, (142) - Begrafenisrituelen, (143) - Ziekte en nooddoop, (146) - Heiligedagen, (147)
c. De irrationele samenleving (150)
Zwarte magie, (150) - Contramagie, (152)
3. PROTESTANTSE DISSENTERS (155)
Doopsgezinden, (155) - Lutheranen, (157) - Remonstranten, (159) - Coomhertisten, (159) - Franckisten, (162) - Davidjoristen, (164) - Boekencensuur, .(166)
4. DE NIEUWE KERKELIJKE KALENDER (167)
Zondagsheiliging in Delft, (167) - Ontduiking, (169) - Zondag op het platteland, (170) - Hoogtijdagen, (171) - Bede- en vastendagen, (173)
5. HUWELIJK, GEZIN EN SEXUELE MORAAL (176)
Huwelijkswetgeving, (176) - Huwelijksbeletselen, (177) - Prostitutie, (181)
6. DE REDERIJKERIJ (183)
Kerkelijke bezwaren, (183) - De Rapenbloem te Delft, (184) - De Kamer verboden, (186) - De rederijkerij in het Deifland, (187) - Classicaal offensief, (188) - Algeheel verbod, (190) - Nieuwe bloei, (191)
7. LOSBANDIGHEID (195)
Dansen, (195) - Kermissen, (198) - Vloeken, (199)
BALANS (200)

DEEL 7: ARM EN RIJK
INLEIDING (203)
1. ARMENZORG IN DE LATE MIDDELEEUWEN (205)
Heilige Geest- en armen meesters, (206) - Besloten armenzorg, (207) - Vroege diakonieën, (208)
2. DE EERSTE FASE (1572-1597): SCHUIVENDE PANELEN (212)
a. De bediening van de huiszittende armen
Parochie-armen, (215) - Groeiende tekorten, (219) - Op zoek naar middelen, (221)
b. Besloten vormen van armenzorg (225)
Het bestaande stelsel, (225) - Uitbreiding van de voorzieningen, (226) Het probleem van de bedelarij, (227)
3. DE TWEEDE FASE 0597-1613): DIAKONIE NAAST KAMER VAN CHARITATEN (229)
Nieuwe wetgeving, (231) - Werkverschaffing, (233) - Diakonie als redmiddel, (234) -Toenemende last, (237)
4. DE DERDE FASE 0613-1621): DE DIAKONIE INGEKAPSELD (240)
Nieuwe middelen, (241) - Volledige samenvoeging, (243) - Ongelijke verhoudingen, (245)
5. DIAKONIE IN PRAKTIJK: MOTIEVEN EN MECHANISMEN (248)
Oorzaken van armoede, (249) - Subsidiariteit en solidariteit, (252) Individualisering en administratie, (254)
6. DE BEDEELDEN (259)
Inschatting behoeften, (259) - Aard en omvang van de ondersteuning, (260) - Geslacht en burgerlijke stand, (264) - Kinderlast, (265) - Leeftijden, (266) - Gezondheid, (267) - Socio-professioneel milieu, (267) - Armlastige lidmaten, (269)
7. ARMENZORG OP HET PLATTELAND ROND DELFT' (271)
Inkomsten, (272) - De bedelingspraktijk, (274) - De diakonie te Maassluis als voorbeeld, (278)
BALANS (287)

DEEL 8: KERK EN SCHOOL
INLEIDING (289)
1. BOUWEN AAN EEN CATECHETISCHE DRIEHOEK (293)
Verwarring, (296) - Heldere lijnen, (299)
2. GELOOFSONDERRICHT IN KERKELIJK VERBAND (302)
Exercenten, (304) - Catechismusonderricht, (307) - Competentiestrijd, (310)
3. "EEN SAET DER UNIVERSITEIJT" (314)
a. Latijnse School en Fraterhuis te Delft
Fraters, (319) - Reorganisatie, (322) - Numerusfixus, (328) - Kerkelijke bemoeienis, (334)
b. Latijnse School te Naaldwijk (336)
Zwaartepunt verlegd naar Duitse school, (339) - Laatste stuiptrekkingen, (340)
4. DE MEESTERS VAN DE LATIJNSE SCHOLEN (343)
Geografische herkomst, (343) - Sociale herkomst, (345) - Studie, (345) Loopbaan, (347) - Niveau, (350) - Inkomen, (352) - Relaties, (354) - Gezindheid, (355) - Conclusie, (357)
5. DE SCHOLEN OP HET PLATTELAND (359)
Kerkelijke bemoeienis, (359) - Nasleep van de Dordtse synode, (364) Bijscholen op het platteland, (366) - Kerkelijke taken, (367)
6. STEDELIJKE BIJSCHOLEN EN CATEGORIAAL ONDERWIJS (372)
Het consent-register van 1589, (375) - Illegale bijscholen, (380) Scholen voor armen en wezen, (382)
BALANS (386)
EPILOOG (389)
SAMENVATTING (399)
SUMMARY (406)
'BIJLAGEN
f. Professioneel milieu van de gezinshoofden te Delft in 1600, de leden van de gereformeerde gemeente in 1609 en de door de Delftse kerkeraad gecensureerde lidmaten van 1573 tot 1621 (413)
g. Schoolmeesters aan de Latijnse Scholen te Delft en Naaldwijk (423)
h. Schoolmeesters en schoolvrouwen te Delft (430)
i. Schoolmeesters op de dorpen (442)
NOTEN
Bij deel 5, (447) - Bij deel 6, (458) - Bij deel 7, (469) - Bij deel 8, (478)
LIJST VAN AFKORTINGEN (488)br /> GERAADPLEEGDE ONGEDRUKTE BRONNEN (490)
GERAADPLEEGDE GEDRUKTE BRONNEN EN LITERATUUR 492)
INDEX VAN GEOGRAFISCHE EN PERSOONSNAMEN (516)
CURRICULUM VITAE (544)

Naar publicaties